👉 Niemiecki online 👈

Kurs z lektorem, zajęcia indywidualne

Doskonalenie zawodowe Gramatyka niemiecka Język niemiecki Słownictwo niemieckie

Zasady starej pisowni niemieckiej

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr

Jeżeli zaczęłaś/zacząłeś uczyć się języka niemieckiego po 1 sierpnia 1998, a najlepiej po 1 sierpnia 2006, to muszę powiedzieć, że masz szczęście. Tak, masz szczęście, bo ominęło Cię całe zamieszanie związane z wprowadzeniem nowych zasad ortografii i pisowni niemieckiej. Nawet sami Niemcy nie podchodzili do tych zmian zbyt entuzjastycznie, a co dopiero wszystkie osoby, dla których język niemiecki był językiem obcym.

Wszyscy piszą czy też pisali, jak wygląda tzw. nowa ortografia niemiecka, a ja chciałbym podejść do problemu z innej strony i przypomnieć czy pokazać Wam, jak to było kiedyś. Taki mały powrót do przeszłości.

duden

Moje pierwsze lekcje niemieckiego miałem w roku 1995, więc nikt jeszcze nie wspominał o tym, że wkrótce wszystko stanie na głowie. Spokojnie pisaliśmy wszyscy ich muß, der Fluß czy daß. Aż do pamiętnego sierpnia 2006 roku, kiedy to wszystkie nowe zasady zaczęły już oficjalnie obowiązywać. Pewnie zastanawiacie się, dlaczego raz pada data 1998, a raz 2006. Ano dlatego, że zasady te były dla wielu Niemców dosyć kontrowersyjne i nie wprowadzono ich od razu. Dotyczyły one wielu ważnych aspektów języka, np.:

  • pisowni rozdzielnej i łącznej,
  • pisowni z łącznikiem,
  • przenoszenia wyrazów na końcu wiersza,
  • pisowni wielką i małą literą,
  • interpunkcji,
  • głosek i liter.

Najtrudniejsze było chyba opanowanie zmian w pisowni łącznej i rozdzielnej, gdyż wymagało to znajomości niejednej reguły gramatycznej. Dla porównania zmiany w ortografii ograniczały się tylko np. do usunięcia z języka wyjątków czy przywrócenia odpowiedniej ilości spółgłosek do wyrazów, gdzie przy połączeniach pojawiały się trzy takie same (było: die Schiffahrt; jest: die Schifffahrt).

W kwestii głosek i liter pisaliśmy kiedyś więcej ß, przy czym dzisiaj częściej spotkacie ss. Kiedyś poprawny był zapis ein bißchen, daß, er/sie/es ißt, man muß etc. Co do wspominanego już tworzenia wyrazów złożonych, w których występowały trzy takie same spółgłoski, to tak naprawdę były tylko dwie. Trzecia była pomijana i pisaliśmy np. Schiffahrt, Kunststoffolie, Kontrollampe, Stoffetzen, Klemmappe, Bettuch czy Eisschnellauf. Dzisiaj w zaznaczonych miejscach napiszemy już fff, lll, ttt czy mmm.

Sporo zmian zaszło także w kwestii reguł dotyczących pisowni wielką i małą literą. Poprawne były zwroty typu: heute abend, gestern abend, im allgemeinen, zum ersten czy des öfteren. Dzisiaj zapiszemy za to: heute Abend, gestern Abend, im Allgemeinen, zum Ersten oraz des Öfteren.

Nie bez echa pozostało też używanie tzw. przyimków adresatywnych używanych przykładowo w listach. Stara pisownia wymagała zapisania ich ZAWSZE wielką literą, czyli: Dir, Dein, Euch, Euer. W nowej mamy wybór, ale preferowana jest pisownia małą literą.

Uważano kiedyś, że stara pisownia komplikowała dzielenie słów na sylaby oraz ich przenoszenie do kolejnego wiersza. Chyba największym udziwnieniem było przenoszenie ck jako k-k, np.:

  • Zuk-ker (dzisiaj: Zu-cker),
  • zu-dek-ken (dzisiaj: zu-de-cken),
  • Zuk-ker-brot (dzisiaj: Zu-cker-brot),
  • Dek-ke (dzisiaj: De-cke),
  • trok-ken (dzisiaj: tro-cken).

Inne przykłady podziału wyrazów na sylaby:

  • Lei-stung (dzisiaj: Leis-tung),
  • lei-sten (dzisiaj: leis-ten),
  • etc.

Postanowiono więc znieść regułę nierozdzielania st czy zastępowania ck przez kk. Brzmi sensownie, prawda?

Ostatnią regułą, jaką chciałbym wspomnieć, jest pisownia łącznie lub osobno niemieckich słówek złożonych z dwóch czasowników, czasownika i imiesłowu czy czasownika i przymiotnika. Zdziwi Was może pisownia słówek z poniższej listy:

  • kennenlernen (dzisiaj: kennen lernen),
  • kennengelernt (dzisiaj: kennen gelernt),
  • sitzenbleiben (dzisiaj: sitzen bleiben),
  • sitzengeblieben (dzisiaj: sitzen geblieben),
  • wieviel (dzisiaj: wie viel),
  • soviel (dzisiaj: so viel),
  • irgend etwas (dzisiaj: irgendetwas).

Pamiętam, ile zamieszania było z popularnym kennen lernen

Powtórzę więc:

Jeżeli zacząłeś/zaczęłaś uczyć się języka niemieckiego po 1 sierpnia 1998, a najlepiej po 1 sierpnia 2006, to muszę powiedzieć, że masz szczęście.

Zgadzasz się z tym stwierdzeniem po przeczytaniu mojego wpisu?

Na koniec polecam jeszcze DUDEN: Beispiele zur neuen Rechtschreibung i/lub Alte und neue Rechtschreibung im Vergleich.

Foto: Sebastian Keil / CC BY-NC-SA; Berto Garcia / CC BY-SA

Print Friendly, PDF & Email

Oceń ten wpis, dzięki!

Średnia ocena: 5.00 (98%) - 8 głosów

Sprawdź też inne wpisy


Nauczyciel i tłumacz języka niemieckiego, od stycznia 2011 roku właściciel Szkoły Języków Obcych PAROLI, zapalony rowerzysta, fotograf-amator, bloger. Zwolennik wykorzystania nowych technologii w edukacji.

komentarze 3

  1. Pamiętam, że na maturze w 2005 roku odjęto mi punkty za używanie starej pisowni. Odwoływałam się do Komisji, ale nie było odwrotu… Szkoda tylko, że nikt mi wtedy nie powiedział w szkole o reformie :/ Na szczęście to było dawno. Teraz ja jako lektor uczulam swoich kursantów na zasady nowej pisowni, bo wciąż pojawiają się błędy :)

  2. Rzeczywiście beznadzieja z tą zmianą. Miałem niestety pecha, bo we wczesnych latach 90-tych zacząłem się uczyć niemieckiego i teraz z trudem przychodzi mi zapamiętanie tych nowych reguł.

  3. Mam pare kartek zapisanych po niemiecku.Znajomi Niemcynie raja rady. Zapis Miedzy rokiem 1805 -1850

Napisz komentarz