Temat dzisiejszego wpisu to jednocześnie temat z mojego zeszytu do niemieckiego z dnia 02.02.1996 roku (Lektion 15). Jak to czasami z moim zeszytem bywa, notatki nie są zbytnio wyczerpujące i należy je uzupełniać. Tym razem postanowiłem jednak zredagować temat od początku, a nie poprawiać to, co miałem już zapisane. Czasowniki nieregularne w języku niemieckim to dosyć ważny temat, gdyż mamy z nim do czynienia już na początkowym etapie nauki. Warto jest więc przyjrzeć się mu trochę dokładniej.

W języku niemieckim istnieją 3 typy odmiany czasowników nieregularnych w czasie teraźniejszym. W typach tych mamy do czynienia ze zmianą samogłoski w temacie czasownika (temat to część czasownika, która zostaje po odrzuceniu końcówki -en, np. les-en, nehm-en, geb-en) w 2. (du) i 3. (er, sie, es) osobie liczby pojedynczej. Pamiętajcie, że zmiany zachodzą TYLKO w tych osobach, pierwsza osoba (ich) oraz cała liczba mnoga (wir, ihr, sie, Sie) odmieniają się regularnie (porównajcie z odmianą czasowników regularnych).

Przyjrzyjmy się teraz bliżej wspomnianym wcześniej trzem typom odmiany. Przy każdym typie podam najpierw zmianę zachodzącą w samogłoskach rdzennych, później odmienię przykładowy czasownik przez osoby, na koniec podam inne przykłady czasowników, które odmieniają się według danego schematu.

a > ä

fahren – jechać

ich fahre
du fährst
er, sie, es fährt

wir fahren
ihr fahrt
sie, Sie fahren

Według tego schematu odmieniają się czasowniki: schlafen (spać), fallen (spadać), gefallen (podobać się), braten (smażyć, piec), backen (piec), fangen (łapać), halten (trzymać, zatrzymywać się), laden (ładować), lassen (zostawiać, kazać, pozwalać), laufen (biec), raten (radzić), schlagen (bić, uderzać), tragen (nosić), wachsen (rosnąć), waschen (myć, prać).

e > i

geben – dawać

ich gebe
du gibst
er, sie, es gibt

wir geben
ihr gebt
sie, Sie geben

nehmen – brać

ich nehme
du nimmst (dodatkowo „h” zamienia się na „m”)
er, sie, es nimmt (także zamiana „h” na „m”)

wir nehmen
ihr nehmt
sie, Sie nehmen

Według tego schematu odmieniają się czasowniki: essen (jeść), brechen (łamać), helfen (pomagać), gelten (obowiązywać), messen (mierzyć), sprechen (mówić), sterben (umierać), treffen (spotykać), vergessen (zapominać), werfen (rzucać).

e > ie

lesen – czytać
ich lese
du liest
er, sie, es liest

wir lesen
ihr lest
sie, Sie lesen

Według tego schematu odmieniają się czasowniki: sehen (widzieć), stehlen (kraść), befehlen (rozkazywać), empfehlen (polecać), geschehen (wydarzyć się).

Podane w każdej grupie przykłady czasowników to oczywiście nie wszystkie, które odmieniają się w ten sposób, jednak powinny one wystarczyć do wstępnego zapoznania się z tematem.

Istnieją poza tym jeszcze inne czasowniki, które odmieniają się w czasie teraźniejszym w sposób nieregularny. Są to:

sein – być

ich bin
du bist
er, sie, es ist

wir sind
ihr seid
sie, Sie sind

wissen – wiedzieć

ich weiß
du weißt
er, sie, es weiß

wir wissen
ihr wisst
sie, Sie wissen

stoßen – popychać, uderzać

ich stoße
du stößt
er, sie, es stößt

wir stoßen
ihr stoßt
sie, Sie stoßen

Hausaufgabe – praca domowa
Ułóż zdania z rozsypanki, pamiętając o odmianie czasowników.

1) du – so lange – warum – schlafen (?)
2) jeden Abend – er – ein Buch – lesen
3) sprechen – sie (ona) – immer – schnell
4) der Zug – hier – halten – nicht
5) was – essen – zu Mittag – ihr
6) du – nehmen – Medikamente – zu viele
7) Klaus – geben – dir – was – zum Geburtstag (?)
8) die Mutter – lassen – das Kind – zu Hause