Rodzaj rzeczownika w języku niemieckim wcale nie jest tak łatwy do ustalenia. Możemy oczywiście nauczyć się określonych reguł, które w pewien sposób mogą nam ułatwić opanowanie rzeczowników z odpowiednim rodzajem, jednak mimo wszystko należy w większości przypadków po prostu nauczyć się danego rzeczownika z rodzajnikiem, a od razu najlepiej też z liczbą mnogą. Nie ułatwia to nam zbytnio poszerzania zasobu słownictwa, gdyż tak naprawdę jedno słówko musimy zapamiętać z pewnym dodatkowym bagażem w postaci wspomnianego rodzajnika i liczby mnogiej.
Mimo wszystko pokażę wam kilka reguł, które uproszczą zrozumienie rodzaju rzeczownika. Wiele z tych reguł posiada jednak wyjątki, więc nie traktujmy ich jak jakiejś wyroczni, a raczej jak coś, co jest dodatkiem, wskazówką. Zacznijmy od znaczenia rzeczowników. Można je mianowicie podzielić na pewne grupy.
Rodzaju męskiego są w języku niemieckim:
- rzeczowniki, których znaczenie, rodzaj naturalny, zgadzają się z rodzajem gramatycznym (chodzi o ludzi i o zwierzęta)
der Vater (ojciec), der Onkel (wujek), der Bruder (brat), der Tiger (tygrys), der Hahn (kogut) itd.
der Montag (poniedziałek), der Dienstag (wtorek) itd.
der Januar (styczeń), der Februar (luty) itd.
der Frühling (wiosna), der Sommer (lato), der Herbst (jesień), der Winter (zima)
- nazwy stron świata
der Norden (północ), der Süden (południe), der Osten (wschód), der Westen (zachód)
der Morgen (rano, ranek), der Vormittag (przedpołudnie), der Mittag (południe), der Nachmittag (popołudnie), der Abend (wieczór), wyjątek: die Nacht (noc), die Mitternacht (północ)
- nazwy marek samochodów
der Mercedes, der VW, der Audi, der Fiat, der BMW itd.
der Wodka, der Cognac, der Whiskey, der Likör, wyjątek: das Bier (piwo)
- nazwy jezior i szczytów górskich
der Bodensee, der Bajkal, der Everest itd.
- nazwy przypadków gramatycznych, stopni i trybów
der Nominativ (mianownik), der Superlativ (stopień najwyższy), der Indikativ (tryb oznajmujący) itd.
- rzeczowniki tzw. odczasownikowe, ale bez końcówek
der Kuss (pocałunek; od küssen – całować), der Verlust (strata; od verlieren – tracić, gubić), der Lauf (bieg; od laufen – biegać) itd.
Można też wystosować podział za względu na końcówki rzeczowników. Tutaj jednak radzę zachować ostrożność, bo wiele końcówek występuje w różnych rodzajach. Wtedy należy nauczyć się takiego rzeczownika na pamięć. Podam tylko te końcówki i przykłady rzeczowników, nie będę natomiast zwracał uwagi na różnego rodzaju wyjątki, żeby już na tym etapie nie komplikować zbytnio sprawy.
Rodzaju męskiego są rzeczowniki o zakończeniach:
- -en
der Garten (ogród), der Boden (grunt, podłoga)
- -er
der Lehrer (nauczyciel), der Arbeiter (pracownik)
- -or, -ismus (rzeczowniki obcego pochodzenia)
der Direktor (dyrektor), der Professor (profesor), der Organismus (organizm), der Optimismus (optymizm)
- -ing
der Hering (śledź)
- -ig
der Honig (miód)
- -ent
der Student (student), der Assistent (asystent)
- -ist
der Pianist (pianista), der Artist (artysta)
…i kilka innych, rzadziej występujących końcówek.
Wkrótce opracuję podobne wskazówki dotyczące rodzaju żeńskiego i nijakiego w języku niemieckim.
komentarzy 5
Rzeczowo pisane, dziękuję.
Jest też rodzaj nijaki na blogu?
Niestety nie, może kiedyś uda mi się to dodać.
Witam malusieński błąd sie wkradł Zamiast der Hahn jest der Hanh :) pozdrawiam Adam
Poprawione, dzięki.
Dobrze, że przynajmniej są pewne zasady dotyczące rodzajnika. Mam na myśli końcówki i z tego co wiem nie ma od tego wyjątków. Z rodzajnikami często są problemy, a tu przystępnie to wyjaśniono.