👉 Niemiecki online 👈

Kurs z lektorem, zajęcia indywidualne

Tag

czasy niemieckie

Browsing

Czas przyszły jest używany w języku niemieckim stosunkowo rzadko, bo w wielu sytuacjach przyszłość można wyrazić za pomocą czasu teraźniejszego z dodatkiem jakiegoś okolicznika czasu, np.: morgen – jutro, übermorgen – pojutrze, nächste Woche – w przyszłym tygodniu, nächstes Jahr – w przyszłym roku itd. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby użyć tych okoliczników w zdaniach zbudowanych w czasie Futur I, kilka akapitów niżej podaję takie przykłady. Przykładowe zdania w czasie teraźniejszym oznaczające przyszłość: Morgen gehe ich nicht zur Arbeit. – Jutro nie idę do pracy. Nächste Woche treffen…

Perfekt czy Imperfekt?Podczas nauki czasów przeszłych w języku niemieckim w końcu stajemy przed pytaniem: Jakiego czasu należy tutaj użyć: Perfekt czy Imperfekt/Präteritum? Często słyszę to pytanie od uczniów, kiedyś zadawałem je sam, więc wiem, jakim niekiedy problemem może być zastosowanie odpowiedniego czasu przeszłego w języku niemieckim. Wychodząc tym wątpliwościom naprzeciw, postanowiłem zebrać informacje z kilku potwierdzonych źródeł (przy każdym źródle podane są linki partnerskie do Księgarni Selkar), abyście mieli łatwiej.

Najpierw kilka słów o zastosowaniu czasu Perfekt

Stanisław Bęza pisze w książce Gramatyka niemiecka z ćwiczeniami dla początkujących (Warszawa, PWN 1998:154) krótko:

Czasu przeszłego Perfekt używa się z reguły w dialogach i rozmowach bezpośrednich.

Autor we wstępie do tematu podaje przykładowy dialog w czasie przeszłym Perfekt jako potwierdzenie swojej reguły.

Także Stanisław Bęza, ale już w publikacji Nowe repetytorium z gramatyki języka niemieckiego (Warszawa, PWN 2004:185) pisze:

Perfekt jest uzywany generalnie dla wyrażenia czynności przeszłej zakończonej, której skutki sięgają teraźniejszości. Ponadto występuje on z reguły w rozmowach i dialogach bezpośrednich, w których mówi się o sobie lub innych osobach. (Czasowniki modalne występują w tych sytuacjach zazwyczaj w czasie Imperfekt.) Należy zwrócić uwagę na to, iż tłumaczenie czasu Perfekt na język polski jako czasu przeszłego dokonanego jest błędne, ponieważ oba czasy przeszłe, tzn. Imperfekt i Perfekt są obojętne w stosunku do pojęcia dokonania i niedokonania czynności.

Czas przeszły Perfekt jest czasem przeszłym złożonym. Składa się on z odmienionego czasownika posiłkowego sein lub haben (patrz: odmiana czasowników posiłkowych) oraz z nieodmiennego imiesłowu czasu przeszłego Partizip II (zwanego także Partizip Perfekt; formy imiesłowów od czasowników mocnych i nieregularnych znajdziesz w tabeli czasowników). Czasownik posiłkowy stawiamy na drugim logicznym miejscu w zdaniu, imiesłów stoi natomiast na końcu zdania. Te dwa czasowniki tworzą orzeczenie zdania. Budowę tego czasu świetnie może przedstawić poniższe równanie:

Perfekt = haben/sein + Partizip II

Podkreślę jeszcze raz, że imiesłów czasu przeszłego zawsze stoi na końcu zdania, natomiast czasownik posiłkowy na drugim logicznym miejscu (w szyku prostym i przestawnym), np.:

  • Gestern habe ich zu viel gegessen. – Wczoraj za dużo zjadłem.
  • Ich bin vor einem Monat nach Berlin gefahren. – Przed miesiącem pojechałem do Berlina.

Warto zwrócić tutaj uwagę na fakt, że czas przeszły Perfekt nie mówi nam jednoznacznie czy dana czynność jest dokonana czy nie. Zdanie: Ich bin gefahren. może znaczyć zarówno Jechałem., jak i Pojechałem. Należy więc zwracać uwagę m. in. na kontekst wypowiedzi.

Teraz chciałbym krótko wyjaśnić sposób tworzenia imiesłowów Partizip II od czasowników regularnych (to te, których nie znajdziecie we wspomnianej wcześniej tabeli). Sprawa nie jest skomplikowana, wystarczy do tematu czasownika (to ta jego część, która zostaje po odjęciu końcówki -en) dodać przedrostek ge- oraz przyrostek -t/-et, np. fragen – gefragt, machen – gemacht, bilden – gebildet, antworten – geantwortet.