👉 Niemiecki online 👈

Kurs z lektorem, zajęcia indywidualne

Gramatyka niemiecka Język niemiecki

Perfekt czy Imperfekt?

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr

Perfekt czy Imperfekt?Podczas nauki czasów przeszłych w języku niemieckim w końcu stajemy przed pytaniem: Jakiego czasu należy tutaj użyć: Perfekt czy Imperfekt/Präteritum? Często słyszę to pytanie od uczniów, kiedyś zadawałem je sam, więc wiem, jakim niekiedy problemem może być zastosowanie odpowiedniego czasu przeszłego w języku niemieckim. Wychodząc tym wątpliwościom naprzeciw, postanowiłem zebrać informacje z kilku potwierdzonych źródeł (przy każdym źródle podane są linki partnerskie do Księgarni Selkar), abyście mieli łatwiej.

Najpierw kilka słów o zastosowaniu czasu Perfekt

Stanisław Bęza pisze w książce Gramatyka niemiecka z ćwiczeniami dla początkujących (Warszawa, PWN 1998:154) krótko:

Czasu przeszłego Perfekt używa się z reguły w dialogach i rozmowach bezpośrednich.

Autor we wstępie do tematu podaje przykładowy dialog w czasie przeszłym Perfekt jako potwierdzenie swojej reguły.

Także Stanisław Bęza, ale już w publikacji Nowe repetytorium z gramatyki języka niemieckiego (Warszawa, PWN 2004:185) pisze:

Perfekt jest uzywany generalnie dla wyrażenia czynności przeszłej zakończonej, której skutki sięgają teraźniejszości. Ponadto występuje on z reguły w rozmowach i dialogach bezpośrednich, w których mówi się o sobie lub innych osobach. (Czasowniki modalne występują w tych sytuacjach zazwyczaj w czasie Imperfekt.) Należy zwrócić uwagę na to, iż tłumaczenie czasu Perfekt na język polski jako czasu przeszłego dokonanego jest błędne, ponieważ oba czasy przeszłe, tzn. Imperfekt i Perfekt są obojętne w stosunku do pojęcia dokonania i niedokonania czynności.

Autor zauważa także pewien fakt, w którym to geografia warunkuje użycie czasów przeszłych, mianowicie:

Perfekt jest używany szczególnie często na południu niemieckiego obszaru językowego, w odróżnieniu od północy, gdzie przeważa używanie czasu Imperfekt.

Beata Ćwikowska i Beata Jaroszewicz także poruszają kwestię użycia czasu przeszłego Perfekt w książce Repetytorium gramatyczne. Przygotowanie do matury i egzaminów językowych (Poznań, LektorKlett 2004:53). Autorki piszą:

Czas przeszły Perfekt stosujemy w codziennym, nieoficjalnym języku mówionym i pisanym, gdy chcemy opowiedzieć lub napisać o czymś, co się już wydarzyło.

Problem użycia czasu Perfekt ujęty jest też krótko w publikacji Giorgio Motta Direkt. Gramatyka niemiecka z ćwiczeniami (Poznań, LektorKlett 2008:13):

Czas przeszły złożony Perfekt stosuje się w codziennym, nieoficjalnym języku mówionym i pisanym do wyrażenia zdarzeń przeszłych.

Przejdźmy teraz do użycia drugiego z wspomnianych czasów przeszłych, czyli do Imperfekt (nazywany także Präteritum). Od czasu Perfekt różni się tym, że tworzymy go bez użycia czasowników posiłkowych, wystarczy dosłownie zamienić czasownik w czasie teraźniejszym na czasownik w czasie przeszłym prostym Imperfekt i już mamy poprawne zdanie wyrażające przeszłość.

Stanisław Bęza we wspomnianej już książce Gramatyka niemiecka z ćwiczeniami dla początkujących (Warszawa, PWN 1998:171) pisze o Imperfekt:

Jest on nazywany czasem przeszłym prostym lub Erzähltempus, ponieważ jest używany przede wszystkim w opowiadaniu, opisie i relacji. Imperfekt przedstawia wydarzenia z przeszłości, nie wiążąc ich z teraźniejszością, a czynności wyrażane przez ten czas mogą być zarówno dokonane, jak i niedokonane.

Natomiast w publikacji Nowe repetytorium z gramatyki języka niemieckiego (Warszawa, PWN 2004:173), Bęza powtarza pierwszą część powyższej definicji, dodając jeszcze:

Czas przeszły Imperfekt, tłumaczony na język polski często (mylnie) jako czas przeszły niedokonany, wyraża również czynności dokonane. (…) Niekiedy czasu tego używa się zamiennie z czasem Perfekt, szczególnie w północnej części niemieckiego obszaru językowego.

Ostatni z cytowanych autorów, Giorgio Motta, pisze w Direkt. Gramatyka niemiecka z ćwiczeniami (Poznań, LektorKlett 2008:18) następująco:

Czas przeszły prosty Präteritum stosowany jest do wyrażania przeszłości przede wszystkim w narracji, zwłaszcza w powieściach, opowiadaniach, ale także w reportażach czy relacjach. W języku mówionym czas ten występuje rzadziej niż Perfekt. Nie dotyczy to jednak czasowników sein, haben i czasowników modalnych, których w odniesieniu do przeszłości używa się zasadniczo w czasie Präteritum.

Aby sprawnie używać obydwu wspomnianych czasów przeszłych, należy poznać dokładne zasady ich tworzenia. Pomocna będzie także tabela czasowników mocnych i nieregularnych.

Print Friendly, PDF & Email

Oceń ten wpis, dzięki!

Średnia ocena: 4.16 (83%) - 25 głosów

Sprawdź też inne wpisy


Nauczyciel i tłumacz języka niemieckiego, od stycznia 2011 roku właściciel Szkoły Języków Obcych PAROLI, zapalony rowerzysta, fotograf-amator, bloger. Zwolennik wykorzystania nowych technologii w edukacji.

komentarzy 17

  1. A w przypadku listu? Byłam na wyjeździe służbowym w Berlinie i teraz, po fakcie, chciałabym napisać list do mojej opiekunki z podziękowaniem, a także, że zdawałam relację z wyjazdu w pracy, pokazywałam zdjęcia itp. Przed wyjazdem byłyśmy z opiekunka na „pani” i używałam w mailach czasu Perfekt, a le teraz, będąc już na „ty”, list będzie mniej oficjalny. Czy mogę w jednym mailu stosować i Perfekt, i Imperfekt? Przyznam, że czasem Imperfekt jakoś bardziej mi pasuje i zanim pomyślę, to już go używam :)

  2. Pozwolę sobie tutaj na pytanie i liczę na odpowiedź, sprostowanie, etc. :) . Z racji, że jestem samoukiem języka niemieckiego – uczę się głównie z książek, w których niestety wiele ważnych zagadnień gramatycznych jest omijanych, jedyną formą próby rozwikłania językowych zagadek jest zwracanie się do fachowców. Moje pytanie brzmi.. jak tworzymy Partizip II tzw. czasowników trudniejszych. Posłużę się przykładami:
    1. erwerben – rozumiem ze czasownikiem 'podstawowym’ jest werben, tj. geworben
    er+geworben czy er+ worben?
    2. 1. Der Zug ist bis Monachium durchgefahren.
    2. Er hat die Strecke in Rekordzeit durchfahren.
    Kiedy „ge” jest omijane a kiedy zostawiamy? Zapewne ma to zwiazek z ruchem..
    3. 1. Ich habe mir wegen der Kalte eine Jacke übergezogen.
    2. Sie hat die Betten soeben frisch überzogen.
    Ponownie: kiedy „ge” jest omijane a kiedy zostawiamy?
    Bardzo proszę o odpowiedź, jest to dla mnie (a pewnie nie tylko) istotne zagadnienie. Pozdrawiam :)

  3. czy w niemieckim można mieszać czasy Ich hatte und ich werde haben .Ich Ich muss geien ,wiel werde schlafen

  4. Wielkie dzięki, bardzo dobra strona! Szczerze mówiąc porwałem się na maturę, którą będę pisał za rok, niewiele potrafiąc z języka niemieckiego. Po prostu wiem, że jak chcę to potrafię i dzięki Panu jestem przekonany, że mi się uda :) Świetny dobór tematów, poruszane są zagadnienia nad którymi ostatnio rozmyślałem, ale nigdzie nie mogłem znaleźć porządnego tłumaczenia. Dziękuje raz jeszcze i pozdrawiam ;)

  5. Dziękuję Łukasz za tak dokładne wyjaśnienie użycia tych 2 czasów. Po kilku latach przerwy wracam do samodzielnej nauki niemieckiego i na pewno będę częstym gościem Twojego bloga. Pozdrawiam, Marta

  6. Najprościej w mowie używać Perfekt dla wszystkich czasowników poza haben i sein (tak jest wygodniej i to się najczęściej słyszy). W piśmie natomiast formy Perfekt tychże czasowników są bardziej stosowne.

    I nie wolno zapomnieć o zasadzie, której pełnej nazwy nigdy nie pamiętam, dotyczącej zdań z np. nachdem. Perfekt w jednym podrzędnym, Praesens lub Futur 1 w drugim lub Plusquamperfekt w jednym i Praeteritum w drugim.

    • Chciałabym się tylko ustosunkować do poprzedniego komentarza: w szkole zawsze mnie uczyli, by mówić 'hatte’ zamiast 'habe gehabt’. Po roku spedzonym w Austrii (gdzie, musze przyznac, jezyk zachowuje sie czasem inaczej) okazalo sie to nieprawda – wszedzie slyszalo sie to 'habe gehabt’ (czy tez 'hobe gehobt’, bo tak to wymawiala wiekszosc znanych mi Austriakow:)).

      • Dialektów austriackich nie znam. Jednak posłużę się analogią do szwajcarskiego. Szwajcarzy w ogóle pozbyli się Imperfekt!

        Szwajcarzy tak się zapamiętali w swoim dialekcie w obcinaniu końcówek hochdeutscha, że teraźniejszy i przeszły prosty zaczęły brzmieć tak samo. Dlatego, gdy przechodzą na Hochdeutsch Imperfekt (jako dla nich nienaturalny) używają bardzo rzadko. W mowie codziennej powiedziałbym, że wcale.

    • @Livio: Ta zasada to następstwo czasów ;) Dokładnie wygląda to tak:

      – czynność wcześniejsza: Perfekt > czynność późniejsza: Präsens/Futur I

      – czynność wcześniejsza: Plusquamperfekt > czynność późniejsza: Imperfekt/Perfekt

      Chyba na to samo wychodzi co u Ciebie, tylko jakoś Twoja definicja chaotycznie mi zabrzmiała ;)

      No tak, wychodzi na to samo, już Cię zrozumiałem ;)

      @Ola: o Austrii i o österreichisches Deutsch nie będę dyskutował, kilka lat temu byłem tam jako tłumacz i nawet nie pytaj ile razy musiałem prosić Austriaków o posługiwanie się Hochdeutschem :D

      • cieszę się, że to nie tylko ja miałam takie problemy:D

        więc oficjalna hochdeutschowa wersja to jednak „ich hatte”, nie „ich habe gehabt”? :)

          • zonanagazie

            Uf dziekuje za rozjasnienie bo juz mialam metlik, czy dobrze mowilam o corce ktora miala kleszcza powiedzialam sie hatte a nie sie hat gehabt ufff teraz möge wrocic do nauki hehe

Napisz komentarz